Wszystko (prawie) wszędzie naraz, czyli podróże Sławomira Mentzena

Wszystkie drogi prowadzą na wiec Mentzena

Jest 22 stycznia 2025 roku. Sławomir Mentzen deklaruje na antenie Telewizji Republika, że do dnia wyborów ma zamiar odwiedzić każdy powiat w Polsce. Na 20 dni przed wyborami sprawdzamy, w jaki sposób obietnica Mentzena pokrywa się z rzeczywistością. 

Mentzen rozpoczął podróż po Polsce 9 września 2024 roku, kiedy spotkał się z wyborcami we Włocławku. Od tego dnia odbyły się 292 wiece kandydata (stan na 28 kwietnia) w 291 miejscowościach (niedawno Mentzen ponownie odwiedził właśnie Włocławek), a do końca kampanii prezes Nowej Nadziei planuje zorganizować kolejne 56 spotkań w 56 miejscowościach (z czego drugi raz pojawi się w Piotrkowie Trybunalskim oraz w Bełchatowie, w którym odbyła się jego konwencja). 

Na mapie uwzględniliśmy wszystkie podróże Sławomira Mentzena od września 2024 roku, kiedy zapowiedział swój start w wyborach. Choć formalnie kampania rozpoczęła się w połowie stycznia 2025 roku, uznaliśmy, że ze względu na ciągłość podróży Sławomira Mentzena po kraju należy wziąć je pod uwagę w pełnym kształcie.

Czerwonym kolorem zaznaczyliśmy powiaty, w których Mentzen już zorganizował spotkania z wyborcami, granatowym – powiaty, w których ma pojawić się w ostatnich tygodniach kampanii (dane na podstawie deklaracji kandydata w portalach społecznościowych), a jasnym – powiaty, w których Mentzena nie było i nie będzie.

Wbrew zapewnieniom samego kandydata, Mentzen nie zdoła odwiedzić wszystkich 380 powiatów (w tym 66 miast na prawach powiatu). Do tej liczby zabraknie mu 40 powiatów (lista w tabeli poniżej). Należy jednak zwrócić uwagę, że wszystkie powiaty, których Mentzen nie odwiedził/nie odwiedzi, to tzw. powiaty obwarzankowe, czyli powiaty okalające większe miejscowości – miasta na prawach powiatu, w tym miasta wojewódzkie.

Jak widać na mapie, do tych miast – lokalnych lub regionalnych metropolii – Mentzen już zawitał lub jeszcze zawita. Być może kandydat Konfederacji liczy na to, że mieszkańcy „obwarzanków” przybyli na jego wiece do lokalnych centrów (np. z Pobiedzisk w powiecie poznańskim do Poznania lub z Stawigudy w powiecie olsztyńskim do Olsztyna). Formalnie zatem Mentzen nie odwiedzi każdego powiatu w Polsce. W rzeczywistości jednak stwierdzenie, że w kampanii wyborczej w 2025 roku lider Nowej Nadziei zjechał cały kraj, będzie jak najbardziej uzasadnione.

Mentzena maratonu ostatnie kilometry

Do tej pory (stan na 28 kwietnia) Mentzen odwiedził zdecydowaną większość Polski – w związku z tym trudno mówić o dotychczasowej strategii kampanii Mentzena pod względem geograficznym. Walczył o głosy na zachodzie, wschodzie, północy i południu; na prowincji, w średnich miastach i kilku miastach wojewódzkich; na obszarach, w których silniejsza jest Koalicja Obywatelska, lub odwrotnie: tam, gdzie od lat największym poparciem cieszą się formacje prawicowe.

Widać jednak, że na koniec Mentzen będzie zabiegał o głosy wyborców największych miast – już wkrótce odwiedzi m.in. Wrocław, Łódź, Warszawę, Gdańsk, a ostatnie spotkanie zaplanował w Krakowie. W ostatnim etapie kampanii Mentzen stawia więc na przebicie się w ośrodkach bardziej liberalnych. Czy zaakcentuje w nich postulaty gospodarcze i będzie starał się ukryć przynoszące mu problemy sondażowe akcenty bardziej konserwatywne? Trudno powiedzieć. Być może podejmie próbę odwrócenia niekorzystnych dla siebie trendów sondażowych, które najprawdopodobniej przekreśliły jego szanse na dostanie się do drugiej tury wyborów. Jego wcześniejsza strategia konsekwentnego powtarzania tych samych postulatów (w dużej mierze antyimigranckiej i antyunijnej retoryki), która sprawdziła się w mniejszych ośrodkach, niekoniecznie przyniesie ten sam efekt w największych aglomeracjach ze względu na inną strukturę wyborców.

Obwarzankowe straty Mentzena?

Na koniec przyjrzyjmy się miejscom, w którym Mentzena nie było i nie będzie. 40 powiatów „obwarzankowych” nie łączy wspólny mianownik. Mieszkańcy niektórych z nich głosują podobnie do miast-metropolii (np. powiat poznański/Poznań, powiat wrocławski/Wrocław). W innych regionach preferencje wyborców „z miasta” są różne od preferencji mieszkańców powiatu okalającego (np. Lublin/powiat lubelski, Suwałki/powiat suwalski). Czy zatem Sławomir Mentzen, nie odwiedzając tych powiatów, traci potencjalnych wyborców, czy obiera rozsądną strategię wiecową? W poniższej tabeli zestawiliśmy wyniki Konfederacji w poszczególnych powiatach w wyborach parlamentarnych w październiku 2023 roku oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2024 roku z wynikami w całym kraju.

Zestawienie powiatów ominiętych przez Sławomira Mentzena wraz z wynikami wyborczymi Konfederacji w latach 2023 i 2024

Jak wynika z zestawienia, Konfederacja w powiatach „obwarzankowych” uzyskiwała średnio wyższe wyniki niż w całym kraju (w 2023 r. różnica +0,8 p.p., a w 2024 r. +2 p.p.). Oznacza to zatem, że w tych powiatach zamieszkuje elektorat nieco „przyjaźniejszy” Mentzenowi. Część wyborców z pewnością odwiedziła wiece kandydata w regionalnych metropoliach, część z nich jednak mogła zostać przez sztab kandydata „odpuszczona”. Potencjalny elektorat „przedmieść” z dużym prawdopodobieństwem nieco różni się od elektoratów „metropolii” ze względu na inne potrzeby, np. transportowe – wystarczyłoby zatem, aby Mentzen powtarzał to, co konsekwentnie mówił przez kilka miesięcy w mniejszych ośrodkach. Jednak biorąc pod uwagę wysoką intensywność kampanii kandydata (Menzten ściga się z Nawrockim o palmę pierwszeństwa w liczbie wydarzeń kampanijnych), potencjalne zyski z takiej strategii mogłyby być niewspółmierne do poniesionych kosztów. Szczególnie mając na uwadze, że w pewnych regionach sens organizowania spotkania w powiecie obwarzankowym byłby jedynie symboliczny – np. w powiecie suwalskim są wyłącznie gminy wiejskie. Czy zatem sztab Mentzena objął słuszną strategię?

Przekonamy się o tym już wkrótce. Pierwsza tura wyborów prezydenckich odbędzie się 18 maja.