Podsumowanie 17. posiedzenia Sejmu

Podczas 17. posiedzenia Sejmu X kadencji parlamentarzyści wysłuchali pierwszych czytań kilku projektów ustaw. Do dalszych prac w komisjach trafią m.in.: 

• poselski projekt zmian w Kodeksie wyborczym, zakładający wprowadzenie elektronicznej formy zbierania podpisów poparcia dla kandydatów w wyborach, 
• rządowy projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym, który zakłada wprowadzenie tzw. kasowego PIT dla małych przedsiębiorstw, 
• poselski projekt zakładający zmianę ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego celem jest obniżenie podatku dochodowego dla inwestorów giełdowych, tak aby był on płacony od realnych, a nie nominalnych dochodów od wzrostu wartości akcji i dywidend. Inicjatorzy proponują, aby dochody z akcji i dywidend były traktowane łącznie, a więc np. żeby strata poniesiona przy sprzedaży akcji obniżała dochód, od którego pobierany jest podatek od dywidend. Projekt został zgłoszony przez posłów PiS – co ciekawe koalicja rządząca wnioskowała o odrzucenie go w pierwszym czytaniu, ale przeciwko takiemu rozwiązaniu zagłosowali posłowie Polski 2050-TD, projekt trafi więc do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.
• poselski projekt ustawy zmieniający przepisy Kodeksu pracy w kontekście urlopów macierzyńskich. Projekt zakłada, że w przypadku urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej lub hospicyjnej przez ponad 30 dni w pierwszych 45 dniach życia matka będzie mogła wydłużyć urlop macierzyński o czas hospitalizacji (maksymalnie o 24 tygodnie). Ustawa dotyczy więc nie tylko rodziców wcześniaków, ale i dzieci urodzonych w terminie, wymagających opieki szpitalnej w pierwszych tygodniach życia. Za czas dodatkowego urlopu ma przysługiwać zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

W piątek odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Przygotowane przez rząd prawo ma stworzyć nowy system finansowania samorządów. Wnioskodawcy zauważają, że dotychczasowy sposób finansowania JST został wdrożony 20 lat temu i wymaga korekty w związku z dynamicznie zmieniającą się rzeczywistością, a w szczególności ze zmianami podatkowymi w latach 2019-2022 (tzw. polski ład), których efektem było obniżenie dochodów JST. 

Celem reformy ma być wzmocnienie i ustabilizowanie finansów JST poprzez zwiększenie ich dochodów własnych – osiąganych z dochodów podatkowych, zaś subwencja z budżetu państwa pełnić ma rolę pomocniczą. 

Największa zmiana dotyczy sposobu naliczania części podatku dochodowego, który trafi do samorządów. Obecnie samorządy otrzymują wskazaną w ustawie część podatku PIT i CIT – jeśli więc rząd, tak jak stało się w przypadku polskiego ładu, obniża opodatkowanie, np. PIT, to dochody samorządów ulegają zmniejszeniu. 

W nowym systemie JST również mają otrzymywać część podatku, ta jednak ma być liczona od dochodów podatników. W efekcie kwota otrzymywana przez samorządy ma wynikać z dochodów podatników mieszkających na obszarze JST i być niezależna od aktualnych stawek podatkowych ustalonych przez rząd. 

W nowym systemie gminy mają otrzymać 7,0 proc., miasta na prawach powiatu 8,6 proc.,  powiaty 2,0 proc., a województwa 0,35 proc. dochodów podatników podatku PIT zamieszkałych na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego, 

a dodatkowo:

gminy mają otrzymać 1,6 proc., miasta na prawach powiatu 2,2 proc., powiaty 1,7 proc., a województwa 2,3 proc. dochodów podatników podatku CIT, posiadających siedzibę na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego.       

Ustawa dzieli również potrzeby finansowe JST na kilka kategorii: potrzeby wyrównawcze, potrzeby oświatowe, potrzeby rozwojowe, potrzeby ekologiczne, potrzeby uzupełniające. To one stanowić mają podstawę do ustalenia subwencji ogólnej z budżetu państwa.  

W piątkowym bloku głosowań Sejm przyjął większość poprawek Senatu do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i ustawy wprowadzającej przepisy o Trybunale Konstytucyjnym. Senackie poprawki nie zmieniły zasadniczego kształtu projektów. 

Ustawa zakłada m.in. zmianę w procedurze powoływania Prezesa TK – na 3-letnią kadencję ma go wybierać prezydent spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez zgromadzenie ogólne sędziów TK. Na kolejną kadencję Prezes TK może być powołany tylko raz. Zmianie ulec ma także sposób wyboru sędziów TK – od tej pory sędziowie mają być wybierani większością 3/5 głosów, a nie zwykłą większością. 

Ustawa wprowadza także ograniczenia dla polityków, którzy chcieliby zasiadać w TK – sędziami będą mogli być byli prezydenci RP, posłowie, senatorowie, członkowie rady ministrów (w tym sekretarze i podsekretarze stanu) czy członkowie partii politycznych, ale dopiero po 4 latach od czasu, kiedy przestaną pełnić swój mandat, funkcję lub zrzekną się członkostwa w partii. Ponadto sędziami Trybunału będą mogły być osoby, które ukończyły 40 lat, ale w momencie wyboru mają poniżej 70 lat i posiadają kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego. 

Przepisy wprowadzające ustawę zakładają, że od momentu wejścia w życie nowej ustawy o TK obowiązki prezesa TK, aż do wyboru prezesa według nowej procedury, pełnił będzie sędzia z najdłuższym stażem w Trybunale. Obecnie jest nim, wybrany 3 grudnia 2015 r., sędzia Piotr Pszczółkowski, bowiem wybrany 2 grudnia 2015 r. Mariusz Muszyński został odwołany z tej funkcji uchwałą Sejmu. Zgodnie z ustawą wprowadzającą wyroki wydane przez składy sędziowskie, w których zasiadali sędziowie nieuprawnieni do orzekania, tzw. sędziowie dublerzy, są nieważne i nie wywierają skutków określonych w art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji. Ustawy czekają teraz na podpis prezydenta, ten jednak najprawdopodobniej je zawetuje, nowe prawo nie wejdzie wtedy w życie.  

Pod koniec bloku głosowań Sejm wybrał dwoje nowych członków Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15. Miejsca w komisji pozostawały zwolnione po odwołaniu dwóch członkiń komisji na poprzednim posiedzeniu Sejmu (co opisywaliśmy w jego podsumowaniu). Nowymi członkami komisji zostali Konrad Ciesiołkiewicz – zgłoszony przez posłów KO (wybrany głosami koalicji rządzącej i Konfederacji) i Katarzyna Komoniewska – zgłoszona przez posłów PSL-TD i Konfederacji (wybrana głosami KO, PSL-TD, Polski 2050-TD i Konfederacji). 

Kolejne posiedzenie Sejmu odbędzie się w dniach 25-27 września.